Extern vertrouwenspersoon

Waar mensen zijn, kan ongewenst gedrag voorkomen. Ook op de werkvloer. Denk aan roddelen, pesten, agressie, (seksuele) intimidatie, discriminatie en geweld. Of aan integriteitsschendingen.

Wat doe je wanneer je daar als medewerker slachtoffer of getuige van bent?
Wat doe je als organisatie om de werksituatie te scheppen waarin medewerkers zich veilig voelen?

Juist voor deze situaties is er een (extern) vertrouwenspersoon. De wet- en regelgeving geeft hier mogelijkheden voor.
Een extern vertrouwenspersoon heeft geen ‘lijntjes en loyaliteiten’ binnen de organisatie en is garandeert daarmee objectiviteit.

 De vertrouwenspersoon is er voor de medewerker

Melden is vaak spannend

Wanneer je te maken hebt met ongewenste omgangsvormen is dat een heel nare en emotionele ervaring. Een vertrouwenspersoon is van belangrijke waarde; je kunt (soms voor de eerste keer) je verhaal in vertrouwen vertellen. De vertrouwenspersoon heeft een luisterend oor, is objectief en neutraal, is helder in communicatie en afspraken, staat naast jou en heeft geheimhouding. Aan dat laatste zit een ‘tenzij’; bij ernstig strafbare feiten is melden verplicht.

Melden is sparren

Iedereen heeft recht op een veilige werkplek. Helaas heeft niet iedereen die ervaring. Bij de (extern) vertrouwenspersoon kun je je verhaal in vertrouwen vertellen. Zelfs zonder dat de werkgever hiervan weet. Tenzij jij anders wilt. Soms is het voldoende om je verhaal te doen, soms is er meer nodig. Als (extern) vertrouwenspersoon sta ik naast jou; jij hebt de regie.
Als jij besluit een volgende stap te zetten met jouw verhaal, dan bespreek ik met jou de verschillende opties met de voor- en nadelen en wat die voor jou kunnen betekenen. Ik blijf naast jou staan; je staat niet alleen.

 De vertrouwenspersoon is er voor de organisatie

De (extern) vertrouwenspersoon is ook van waarde voor de organisatie.
Ongewenst gedrag verziekt de sfeer op de werkvloer; medewerkers kunnen er letterlijk ziek van worden, samenwerkingen lopen niet prettig en gaan ten koste van productiviteit, loyaliteit en vertrouwen.
Deskundig ruimte bieden voor de melder voorkomt vaak escalatie.
De vertrouwenspersoon signaleert trends binnen de organisatie en adviseert op het gebied van beleid. Ook schrijft zij mee aan het jaarverslag waarin de meldingen die binnen de organisatie gedaan zijn anoniem zijn opgenomen.
Wanneer de vertrouwenspersoon zich binnen de organisatie presenteert, wordt
(arbo-)beleid over ongewenste omgangsvormen en integriteit levend gehouden en daar plukt de organisatie uiteindelijk de vruchten van. Ook zal, vanuit een goede samenwerkingsrelatie, de vertrouwenspersoon proactief kunnen infomeren wanneer er opvallende of afwijkende trends zichtbaar worden.

Ongewenste Omgangsvormen

De Arbowet stelt dat bedrijven verplicht zijn om hun werknemers te beschermen tegen PsychoSociale Arbeidsbelasting (PSA). Bedrijven dienen hier beleid voor op te stellen en uit te voeren. Het aanstellen van een (externe) vertrouwenspersoon kan hier een onderdeel van zijn.

Integriteit

De Wet huis voor klokkenluiders regelt sinds juli 2016 de mogelijkheden en bescherming van werknemers die een misstand willen melden.
In 2022 wordt deze wet uitgebreid: werknemers krijgen meer bescherming als zij aan de bel trekken, bijvoorbeeld bij een vermoeden van een misstand in het bedrijf of bij inbreuk op het recht van de Europese Unie door de werkgever.
Werknemers die benadeeld zijn hoeven straks niet meer aan te tonen dat zij benadeeld zijn vanwege hun melding. De bewijslast verschuift naar de werkgever. Die zal dan moeten aantonen dat de benadeling niets met de melding te maken heeft.
Niet alleen werknemers en ambtenaren zijn nu beschermd, maar ook vrijwilligers, stagiaires, zzp’ers, (onder)aannemers, aandeelhouders en sollicitanten.

Monique volgde de opleiding tot Vertrouwenspersoon bij van Oss & partners in Den Bosch en is lid van de Landelijke Vereniging van Vertrouwenspersonen (LVV).
Oss & partners maakte dit filmpje met uitleg over een vertrouwenspersoon en wanneer je contact kunt opnemen.